FİLM TERAPİ UYGULAMALARI

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

OKUL ORTAMINDA " FİLM TERAPİ " UYGULAMALARI 

  BİR ATÖLYE / WORKSHOP ÇALIŞMASI 

                                              

ÖĞRENCİLER İLE BİRLİKTE FİLM GÖSTERİMLERİ VE PSİKOTERAPÖTİK ANALİZLER

KONAK ANADOLU İHL PDR SERVİSİ PROJE KOD: UW-015 / V1.v.2D

 

ÖNSÖZ

 

2014-2015 Eğitim ve Öğretim Yılı’ nda Konak Anadolu İmam Hatip Lisesi ve Hisar Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri ile Film Terapi Uygulaması / Atölye Çalışması – Workshop için KONAK & HİSAR KIZ ANADOLU İHL PDR Servisi olarak KOD: UW-015 / V1.v.2D no'lu bir proje hazırladık ve okul yönetiminin oluru ve desteği ile uygulamaya koyduk. Proje uygulaması 2015-2016 Eğitim ve Öğretim Döneminde de devam edecektir.

 

Projeye verdikleri maddi ve manevi destekten dolayı başta okul müdürü Sayın Ali KAYA olmak üzere, okul Md.Yrd. Sayın Rukiye DOĞRU ile tüm okul yöneticisi ve öğretmenlerimize özel teşekkürü PDR Servisi uzmanları olarak bir borç biliriz.

 

AMAÇ VE KAPSAM

 

Projenin amacı öğrencilerin psikopatolojik yapılarını ön plana çıkarmak ve teşhis koyup etiketleyip, tasniflemek olmayıp, öğrencilerde Psikolojik Sorunlar ve Hastalıklar hakkında bilgilenme ve iç-görü kazanmalarını amaçlamaktadır. Ayrıca bir diğer önemli amaç toplumda birlikte yaşadıkları Engelli Bireyler hakkında bilgi ve iletişimlerinde farkındalık geliştirebilmeleridir.

 

Proje okulumuzun tüm Hazırlık, 9. 10. 11. ve 12. sınıf öğrencilerini, okulumuzda görev yapan tüm branşlardaki öğretmen ve okul idarecilerini kapsamaktadır.

 

HEDEFLER

 

Okul Ortamında Film Terapi Uygulaması Bir Atölye Çalışması-Workshop hedefleri;

 

1- Öğrencilere 1 eğitim ve öğretim yılı süresince konu ve içerik analiz ve tasnifi yapılmış en az 5 film izlettirmek ve bu filmlerin psikoterapötik analizlerini içeren atölye çalışmaları / workshop ‘ larını interaktif uygulama süreci ile gerçekleştirmek.

 

2- Öğrencilerde zaman, mekan, olay algılarını geliştirerek, davranış ve olaylara neden-sonuç ilişkisi üzerinden bakarak analitik düşünce kazanmalarını sağlamak.

 

3- Toplumda Engelli Bireylerin % 10 gibi oldukça yüksek bir oranda olduklarını bilmek ve onların yaşam koşullarının iyileştirilmesinde aktif olarak kamuoyu gücü oluşturmak.

 

4- Engel Grupları hakkında detaylı bilgi sahibi olmalarını ve Engelli Bireyler ile birlikte yaşama beceri ve kültürlerini geliştirmek.

 

5- Kendi ruh ve beden sağlıklarının korumalarının önemini ve yollarını bilmek, bu konuda gerekli kişisel ve profesyonel önlemleri almak.

 

6- Okul ve yaşadıkları çevreye uyumlarını, kişisel, iletişim ve sosyal becerilerini geliştirmek ve kendi potansiyelleri hakkında doğru değerlendirmelerde bulunmalarını sağlamak.

 

YÜRÜTME

 

Bu proje okul müdürü himayesinde, ilgili şubelerin müdür yardımcıları ve okul PDR Servisi uzmanlarınca, okulun Dolby Dıgıtal - Dolby Prologıc Surround II – AudıoVısual donanımlı Okul Konferans Salonu ve Okul Cep Sineması’ nda yürütülmektedir.

 

FİLM TERAPİ HAKKINDA

 

Film terapisi, sinema filmlerinin psikoz bozukluklar haricinde bazı psikolojik sorunların tedavisinde kullanılması yöntemine dayanan bir “Grup Uygulaması” dır.

 

Tarihçe

 

 Yöntem, ilk olarak Gary Solomon'ın 1995 yılında yayınlanan The Motion Picture Prescription: Watch This Movie and Call Me in the Morning: 200 Movies to help You Heal Life's Problems adlı eseriyle öne sürüldü. College of Southern Nevada'da psikoloji profesörü olan Solomon, kitabında 200 kadar filmin oyuncu kadrosu, hikâyesi, terapide kullanılacak iyileştirici temaları ve yorumlarıyla birlikte ele almıştı. Film terapisini terapi seanslarında ilk uygulayanlar ise ABD'li psikiyatrist çift David Cambronne ve Jan Hasley oldu.

 

Kullanımı

 

Uzman eşliğinde rahatsızlığın türüne göre seçilen film izlendikten sonra uzman, kişiyle film hakkında konuşmakta ve hikâye ve karakterlerin davranışlarıyla kişinin karşı karşıya kaldığı sorunların önce açığa çıkarılması sonra giderilmesi amaçlanmaktadır. Film veya kliplerini, depresyon, huzursuzluk, öfke, sinirlilik ve korku faktörlerinin iyileşmesinde yardımcı metot olarak kullanılmaktadır.

 

Film terapisinde psikiyatristler, psikologlar, terapistler, akademisyenler, eğitimciler 8-12 kişilik hasta gruplarına onların ihtiyaçlarına göre örneğin ilişkilerindeki sorunları, bağımlılıkları veya yaşadıkları travmalarına yönelik temaları içeren filmleri seyrettirirler. Haftada bir gerçekleştirilen seanslarda katılımcıların gösterdikleri gelişmeler uzman tarafından kayıt altına alınır.

 

Film terapisi, bilişsel ve davranışsal yaklaşımlar için destekleyici, tedaviyi destekleyici, hızlandırıcı bir araç olarak da kullanılmaktadır. Terapide hikâyeler, mitler, espriler ve rüyalara benzer şekilde kullanılabilen metaforlar olan filmler hastanın bilişsel yapısını anlamayı kolaylaştırmakta ve aynı zamanda izlediği filmdeki davranışa öykünerek tedaviye daha açık olmaktadır.

 

Konu hakkında bir de kitabı bulunan psikiyatrist Fuat Ulus'a göre filmi seyrederken düşünce, his ve inançlarımızın projeksiyon denilen bir yansıtma mekanizmasıyla filmdeki olay ve karakterlere ulaşmakta, karakterlerle özdeşleşerek (identifikasyon) ya algılamakta ya da reddetmekte ve farkında olmadan karakterlerin yerine geçmekte, daha sonra introjeksiyon denilen bir başka bilinçaltı akım ile olayları kendi dünyamıza çekmekteyiz. Film bittiğinde ise öğrendiklerimizle öfke, huzursuzluğumuz ve depresyonumuz da hafiflemeye başlamaktadır. Ulus kaliteli bir psikolog elinde filmlerin bir ilaç kadar tesir edebileceğini de öne sürmektedir.

 

FİLM TERAPİ UYGULAMA

 

Belli periyotlarda, belli bir sinema filmi seçilerek, belli psikopatolojik gruplardan insanlara izlettirilen, film sonunda uzmanların katılımlarıyla gerçekleştirilen seanslara “ Filmterapi ” demekteyiz. Burada amaç filmdeki konuyla ilgili uygun grupların ayarlanması ve bu kişilere beyaz perdede filmi izlettirmek temel alınmaktadır. Akabinde grup terapisine benzer bir yöntem ile uzmanların yönlendirmesi ve soru-cevap şeklinde katılımcıların filmle ilgili fikir, görüş, düşünce ve duygularının aktarılması istenir. Filmde kendilerine en yakın hissettikleri karakterlerin yanı sıra, filmin hangi sahnelerinden ne kadar etkilendikleri konusuna kadar birçok soru sorulur ve ön planda katılımcının aktif olduğu bir süreç olarak tarafımızdan uygulanmaktadır.

 

Filmterapi için seçilen filmin salonda bulunan kişilerin durumlarıyla yakından ilgili olmadır ki, bu aşamada katılımcıların analizlerinin iyi yapılmış, öykülerinin tam anlamıyla alınmış olması koşulu kaçınılmaz olmaktadır. Aksi halde kişi neden şuan da diğer insanlarla birlikte olduğunu sorgulamak isteyecektir.

 

Analizi yapılmış iyi şekilde yapılmış olan kişilerin, filmde hangi kareleri ve hangi karakterleri kendine yakın bulacağıyla ilgili, Filmterapi ye katılan uzmanın bir öngörüsü hali hazırda zaten bulunmaktadır. Dolayısıyla film sonunda danışanlarının görüşlerini alan uzmanlar bir nevi teyit aldıklarını görüyor olmaları işin en keyifli kısımlarındandır.

 

Kişiler kendileriyle ilgili kareler buldukları filmi anlatırlarken, bundan keyif aldıklarını belli ederler ve her sinematerapi seansından sonra kişilerdeki o rahatlamış olma durumunu sezebilmeniz mümkün olabilmektedir.

 

Temel amaçlardan birisi de kişiye içgörü kazandırmaktır. Çünkü Filmterapi için seçilen filmler bu yönde ve bu temele dayalıdır. Örneğin, halihazırda sosyal fobikler için seçilmiş bir filmi bu gruptaki insanlara izlettirerek önce kendilerini perdede görmelerini sağlamak ikincil amaçken, birincil amaç filmterapi sonunda kalabalık ortamda konuşmalara katılımını sağlamaktır. Onların kendilerini ifade edebilmeleri için filmden aldıkları doneleri kullanmalarını sağlayarak sosyalleşme konusunda ilk adımların atılmaya başlanmasını sağlayabilmekteyiz.

 

Filmterapi her gruptan danışan ve hasta gruplarına uygulanabilen etkin ve terapi sürecine ciddi katkı sağlayan bir yöntemdir.

 

Eleştiriler

 

İtalyan psikiyatr Massimo Fagioli gibi bazı uzmanlar sinemanın gündelik hayattan uzaklaşmayı sağlamakla birlikte depresyon gibi ciddi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılamayacağını belirtmektedirler.

 

Konu hakkındaki yayınlar

 

Kitaplar

 

•  Solomon, 'Motion Picture Prescription: Watch This Movie and Call Me in the Morning, Aslan Publishing, Santa Rosa Claifornia, 1995

• John ve Jan Hesley, Rent Two Films and Let's Talk in the Morning: Using Popular Movies in Psycotherapy, New York: John Wiley & Sons, 1998

• Glen ve Krin Gabbard, Psychiatry and The Cinema, London, England: American Psychiatric Press, 1999

• Nancy Peske ve Beverly West, Cinematherapy: The Girl's Guide to Movies for Every Mood, New York: Dell, 1999

• Glenn Gabbard, Psychoanalysis & Film. London, England: H. Karnac, 2001

•  Fuat Ulus, Movie Therapy, Moving Therapy, Not Avail, 2003

• Michael A. Kalm, The Healing Movie Book - Precious Images: The Healing Use of Cinema in Psychotherapy. Lulu Press, 2004

• Danny Wedding ve Mary Ann Boyd, Movies & Mental Illness: Using Films to Understand Psychopathology, Ashland, OH: Hogrefe & Huber, 2005

• Birgit Wolz, E-Motion Picture Magic: A Movie Lover's Guide to Healing and Transformation. Centennial, Colorado: Glenbridge, 2005

•  Robinson, Reel Psychiatry: Movie Portrayals of Psychiatric Conditions . Port Huron, Michigan: Rapid Psychler Press, 2005

• Faruk Gençöz (editör), Psinema: Sinemada Psikolojik Bozukluklar ve Sinematerapi. Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2007

 

Makaleler

 

 • Gençöz, F., Aka, B.T. (2007) Sinema tadında psikoterapi: Sinematerapi. Bilim ve Teknik Dergisi, 40 (473), 58-61.

 • Gençöz, F. (2006) Sinemada psikolojik bozukluklar: Psinema. Bilim ve Teknik Dergisi, 39 (458), 82-86.

 • Aka, B. T. & Gençöz, F.(Baskıda) Sinematerapinin Mükemmeliyetçilik ve Mükemmeliyetçilikle İlgili Şemalar Üzerindeki Etkisi. Türk Psikoloji Dergisi.

  • Gençöz, F. (2008). Sinema Filmlerinde İntihar: Araştırma, Eğitim ve Sinematerapi. Kriz Dergisi, 16(2), 1-9.

  • Gençöz F. (2007). Sinema Filmlerinden Psikolojik Fayda Sağlamak. Güncel Psikoloji ve Psikiyatri Dergisi, 3(Yaz), 52-56.

  • Gençöz, F. (2007). Sinema, Duygular ve Sinematerapi. Popüler Bilim Dergisi, 163, 20-24.

  • Gençöz, F. (2007). Psikoloji, Psikiyatri, Psikoterapi, Sinema: Psinema. Güncel Psikoloji ve Psikiyatri Dergisi, 2 (Bahar), 52-55.

 

KELEBEK ETKİSİ / THE BUTTERFLY EFFECT

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kelebek Etkisi (Özgün adı: The Butterfly Effect), 2004 yılı ABD yapımı bir dram, bilim kurgu ve gerilim filmi. Başrollerini Ashton Kutcher, Amy Smart, Eric Stoltz paylaşmaktadır.

 

KONU

 

Evan Treborn doğuştan zihinsel sorunları olan bir çocuktur. Kötü olaylar yaşamış fakat gidip gelen hafızası yüzünden bu olayları tam olarak hatırlayamamaktadır. Zaman geçer, Evan artık bir yetişkin olur ve hafıza sorunu olmadan gayet normal bir yaşantı sürer. Bir gün küçüklüğünde sorunu çözmek için tuttuğu günlüklerden birini tesadüfen okur ve zamanda yolculuk yaparak yarım anılarının hatırlayamadığı karanlık kısmına döner. O anda değiştirdiği olaylar bulunduğu zamandaki yaşantısını etkileyecek ve geri döndüğünde kimsenin zarar görmediği normal bir hayat için mücadele verecektir.

 

OYUNCULAR VE KARAKTERLER

 

• Ashton Kutcher .... Evan Treborn

• Amy Smart .... Kayleigh Miller

• Melora Walters .... Andrea Treborn

• Elden Henson .... Lenny Kagan

• William Lee Scott .... Tommy Miller

• John Patrick Amedori .... Evan Treborn

• Irene Gorovaia .... Kayleigh Miller

• Kevin G. Schmidt .... Lenny Kagan

• Jesse James .... Tommy Miller

• Logan Lerman .... Evan Treborn

• Sarah Widdows .... Kayleigh Miller

• Jake Kaese .... Lenny Kagan

• Cameron Bright .... Tommy Miller

• Eric Stoltz .... George Miller

• Kevin Durand .... Carlos

• Callum Keith Rennie .... Jason Treborn

• Lorena Gale .... Bayan Boswell

• Ethan Suplee .... Thumper

• Tara Wilson .... Heidi

• Jesse Hutch .... Spencer

• Sarah Gruber .... Bystander

 

FİLMİN PSİKO-SOSYAL ANALİZİ

 

Bilim insanı tanımlarken şöyle der: Her birey biriciktir (unique), hepsi farklı farklı özelliklere sahiptir. Duyguları, düşünceleri, alışkanlıkları, yaşam tarzları, beklentileri, hedefleri vs. her insanın farklıdır. Bir de şöyle düşünün; bir insan var ki tektir ancak o tek bedende iki veya daha fazla kişilik veya kimlik vardır. Gerçek kişiliğinden diğer kişiliğe geçtiğinde ise asıl kişiliğinden haberdar olmayan, onun yaptıklarını hatırlamayan ayrı bir kişilik veya kişilikler mevcuttur. Gerçek kişiliği gayet uyumlu, sosyal kurallara uyan, insanları seven biriyken diğer kişiliğe geçtiğinde antisosyal olabilen, uyumsuz, suç işleyen, asıl kişiliği suça teşvik eden, onu yapmak istemediği şeyleri yapmaya zorlayan başka bir kişilik daha mümkün olabiliyor bu tek bedende. Ve bu değişiminin altında bilinmeyen şeyler ya da bastırılmış ruhsal, cinsel veya fiziksel kötüye kullanımlar söz konusu olabilir.

 

Evet anlatmaya çalıştığımız kişiliğe Dissosiyatif (Çoğul) Kimlik Bozukluğu diyoruz. Kişi özünde tektir ancak birden fazla kimlik ya da kişiliklere (alter) sahiptir. Diyelim ki kişi dissosiyatif kimlik bozukluğuna sahip ve 3 tane alteri var. Bu 3 alter cinsiyet farklılığı, ırk farklılığı gösterebilirken aynı zamanda benzer karakteristik özellikler de sergileyebilir. Bu bozukluk daha çok ergen ve erken yetişkinlik döneminde baş gösterirken, çocuklukta yaşanan ruhsal ve fiziksel kötüye kullanım başlıca nedeni olarak bozukluğun etiyolojisinde rol oynamaktadır. Ayrıca yine çocuklukta yaşanan bir ensestin de bu bozukluğa neden olabileceği bir takım araştırmalarca belirlenmiş ve literatüre geçmiştir.

 

Çocuklukta yaşanan cinsel bir kötüye kullanım olayı düşünelim. Örneğin çocuk birinci dereceden bir yakını tarafından tacize uğruyor ve bu taciz olayının onda yarattığı travmayı yenme adına bilinçaltında bir bölünme gerçekleşiyor dolayısıyla kişi gerçek kimliğini değil onu bu acı ve öfke veren olayı göğüsleyebilecek, o olaya tepki verebilecek bir başka kimlik oluşturmasına neden oluyor. Genellikle kendinde oluşan bu alter aslında tacize uğramamış ve uğramayacak bir kişi olarak çıkar. Bazen durum o kadar içinden çıkılmaz hale gelmeye başlar ki, alter denilen ayrı kişiliğin asıl kişiliğin yerine geçmek için asıl kişiliği intihara teşvik ettiği anlar bile yaşanır. Bu yüzden bu grupta öz kıyım veya öz kıyıma teşebbüs öyküleri bizler tarafından çok sık rastlanan semptomlar arasında yer almaktadır. İşin en ilginç yanı ise bu kişiliklerin birbirlerinden haberdar olmamaları ve birinin yaptığını diğerinin hatırlamamasıdır.

 

Bu bozuklukla ilgili bir takım tedavi yaklaşımları vardır. Bunlardan en etkilisi hipnoterapi olarak bilinir. Asıl amaç hipnoz esnasında bütün kişilikleri bir araya toplamak ve bir ego bütünlüğü oluşturmaktır. Ancak hipnoz esnasında beklenmedik olaylarla karşılaşabiliyoruz. Örneğin alterler arası geçişlerde beklenmedik tepkilerle karşılaşılabiliyor. Asıl kişilik normalde sessiz sakin biriyken, diğer alter bunun tam tersinde bir kişiliktir. Hipnoz seansı sırasında ego bütünlüğüne yaklaşmak istemeyen alter birden küfretmeye, fiziksel şiddete başvurmaya ya da sorularınıza cevap vermemeye başlayabilir. Hatta terapisti aşağılamaya, ona hakaret etmeye ve aşırı direnç göstermeye başlar. Siz eğer kişinin gerçekten çoğul kimlik bozukluğu tanısı olduğuna inanıyor ve hipnoz esnasında diğer alterleri seansa dahil edebiliyorsanız şunu deneyin: Önce asıl kimliğe bürünmesini isteyin ve önüne beyaz bir kağıt koyup adını yazıp imzalamasını isteyin, daha sonra diğer altere geçişi gerçekleştirin ve aynı uygulamayı bu sefer onun için yapın, daha sonra varsa diğer bir altere geçin ve yine aynı uygulamayı yaptırın. Burada asıl amaç tanıda yanılmamak ve alterlerin bu olaya nasıl tepki verdiğini görmektir. Böylece uyumlu olan alter veya alterlerle gerçek kimliği tek bir egoda buluşturun ve çoğunluğu sağlayın. Çünkü yanınıza ne kadar fazlasını alırsanız uyumsuz alteri de yanınıza çekmek o kadar kolay olacaktır. Yine bir örnek üzerinden gidecek olursak, 3 alterli bir vaka düşünün, bu alterlerden bir tanesi hiçbir anlaşmaya varmıyor ve sürekli direnç gösteriyor. Siz diğer alterlerin uyumlu olup olmadığını az önce söylediğim uygulama sayesinde bulup onları yanınıza alın ve hepsini tek güç yapıp dirençli ve uyumsuz olan alteri de yanınıza çekme planınızı gerçekleştirebilirsiniz.

 

Hipnozun yanı sıra ilaç destekli görüşme tekniklerini kullanarak iç görüye odaklı psikoterapiler de alternatifler arasındadır. Ancak antipsikotik ilaçlar hastada kısmen endike değildir. Bu kişilerde komorbidite (bir kişide birden fazla patolojik durumun asıl bozukluk veya hastalığa eşlik etmesi) söz konusu olabilir. Örneğin disosiyatif kimlik bozukluğu olan hastalarda aynı zamanda mental problemler, duygu durum bozuklukları ve başka kişilik bozuklukları görülebilmektedir dolayısıyla disosiyasyona eşlik eden bir psikotik bozukluğun veya bir maninin tedavisi için antipsikotik ilaçların desteği gerekmektedir.

 

 Sonuç olarak Dissosiyatif Bozuklukların içinde Dissosiyatif Amnezi, Dissosiyatif Fug, Depersonalizasyon Bozukluğu, Histerik Psikoz gibi alt tipler vardır. Biz ise bunlardan en ciddi olduğunu düşündüğümüz Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunu ele almaya çalıştık. Esasında bu konu sayfalarca anlatılması gereken bir konu ancak en kısa şekilde ana hatlarıyla anlatmayı ve sizlere sunmayı amaçladık.